Reyman Henryk Tomasz (1897–1963), podpułkownik WP, piłkarz, olimpijczyk, działacz kultury fizycznej. Ur. 28 VII w Krakowie, był synem Władysława, urzędnika pocztowego, i Franciszki z Czernych.
R. uczył się w Gimnazjum III w Krakowie, gdzie wedle informacji rodzinnych zdał też maturę. W r. 1914 rozpoczął studia w Akademii Handlowej (AH) w Krakowie. We wrześniu t. r. ewakuowany wraz z rodziną do Spiskiej Nowej Wsi na Słowacji, przejściowo pracował w kopalni żelaza. Po powrocie do Krakowa w kwietniu 1915 kontynuował naukę w AH. Zmobilizowany do armii austriackiej, odbył szkolenie w Nowym Sączu, a następnie w szkole oficerskiej w Opawie. Po jej ukończeniu w r. 1916 brał udział jako dowódca plutonu w walkach na froncie wschodnim. Od 1 II 1917 został przeniesiony na front włoski, gdzie uczestniczył jako podporucznik (1 IV 1917) i dowódca plutonu karabinów maszynowych w licznych walkach nad rzeką Piawą w rejonie Porto Gruare. Był ranny dwukrotnie (16 VII i 20 VIII 1918). W dn. 29 XI 1918 rozpoczął służbę wojskową w Legii Oficerskiej Oddziału Konnego WP w Krakowie. W r. 1919 w 3 p. piechoty WP brał udział w obronie Lwowa i Przemyśla. Po przebytym tyfusie został w czerwcu t. r. skierowany na VIII Kurs w Szkole Karabinów Maszynowych Dowództwa Okręgu Generalnego w Krakowie. Jako podporucznik p. piechoty Ziemi Będzińskiej uczestniczył w I powstaniu śląskim. Awansował do stopnia porucznika (1 XII 1919) i wcielony do 20 p. piechoty uczestniczył w akcji plebiscytowej na Spiszu i Orawie, a następnie w wojnie polsko-radzieckiej 1920 r. W r. 1921 ukończył 4-miesięczny kurs w szkole podchorążych Piechoty w Warszawie i został przydzielony do 11 p. piechoty. Stacjonował początkowo w Poznaniu, a następnie przeniesiony na Śląsk uczestniczył w III powstaniu śląskim. Ciężko ranny przebywał w szpitalu w Krakowie. Po wyleczeniu został przydzielony do 20 p. piechoty, a następnie pracował jako referent wyszkolenia w Dowództwie Okręgu Korpusu V w Krakowie. W r. 1924 awansował do stopnia kapitana. W r. 1928 służył w 5 p. piechoty Legionów w Wilnie, zaś od 1 XI 1929 do 30 X 1930 odbywał studia w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego (CIWF) w Warszawie. Ukończył je z wynikiem dobrym i przez następne 3 lata był wykładowcą i instruktorem CIWF. Jednocześnie w r. 1932 ukończył kurs dla dowódców batalionów i pułków w Centrum Wyszkolenia Piechoty WP w Rembertowie. W r. 1934 awansował do stopnia majora WP i objął dowództwo I batalionu 37 p. piechoty Ziemi Łęczyckiej im. ks. Józefa Poniatowskiego. Do wybuchu drugiej wojny światowej przebywał w Kutnie.
Kariera sportowa R-a rozpoczęła się w r. 1913, kiedy wystąpił jako junior w piłkarskiej drużynie Tow. Sportowego «Wisła» w Krakowie. W l. 1918–34 reprezentował barwy tego klubu. W drużynie «Wisły» rozegrał 409 spotkań, zdobywając 422 bramki. W l. 1927–8 walnie przyczynił się do uzyskania przez zespół «Wisły» tytułów mistrza Polski w piłce nożnej; w tych latach był «królem strzelców» ligi piłkarskiej (strzelił 39 bramek w r. 1927 i 30 w r. 1928). W reprezentacji narodowej wystąpił 12 razy (12 V 1922 – 5 VIII 1931), zdobywając 7 bramek. Był też kapitanem drużyny narodowej na igrzyskach VIII Olimpiady w Paryżu w r. 1924. W l. 1919–31 reprezentował również 14-krotnie barwy Krakowa. Jako piłkarz charakteryzował się nienaganną techniką, znakomitą dyspozycją strzelecką oraz przebojowością i dojrzałością taktyczną. Był zwolennikiem stosowania złożonej taktyki kolektywnej gry. Zaliczano go do najlepszych środkowych napastników. Był również znakomitym narciarzem i tenisistą – mistrzem WP.
W r. 1939 R. awansował do stopnia podpułkownika. W kampanii wrześniowej brał udział na czele I batalionu 37 p. piechoty w bitwie nad Bzurą pod Kutnem. W dn. 16 IX 1939 został ranny pod Gągolinem i umieszczony jako jeniec wojenny w szpitalu w Rawie Mazowieckiej. Przebywał tam do końca lutego 1940. W marcu t. r. zbiegł ze szpitala. Przedostawszy się do Krakowa, ukrywał się pod przybranym nazwiskiem Tomaszewski, potem pracował jako nocny stróż w klasztorze benedyktynek w Łagiewnikach, a następnie jako gajowy i leśniczy w majątku Tarnowskich w Dzikowie.
Po zakończeniu wojny R. wrócił do Krakowa i wstąpił do Ludowego Wojska Polskiego. Od 1 IV 1946 do 30 VI 1948 był dyrektorem Wojewódzkiego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Krakowie i pierwszym przewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej. Ze względu na zły stan zdrowia został przeniesiony na własną prośbę do rezerwy, zaś w r. 1950 uznano go za inwalidę wojennego. Od 1 X 1948 pracował m. in. w Państwowym Przedsiębiorstwie Robót Komunikacyjnych nr 9 i nr 15 w Krakowie (1949–59), a następnie w Chemicznej Spółdzielni Inwalidów «Winyl» w Krakowie.
W latach powojennych R. rozwinął szeroką działalność organizacyjną w piłkarstwie. Był kapitanem sportowym Polskiego Związku Piłki Nożnej (PZPN) w l. 1945–8 i 1956–9. Jako selekcjoner Krakowskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej (KOZPN) w l. 1956–62, przyczynił się do sukcesów krakowskiego piłkarstwa. Był też m. in. urzędującym wiceprezesem Gwardyjskiego Tow. Sportowego (GTS) «Wisła» w Krakowie, honorowym kapitanem I drużyny piłkarskiej i honorowym prezesem Towarzystwa. W uznaniu jego zasług PZPN i KOZPN nadały mu godność honorowego członka. R. zmarł 11 IV 1963 w Krakowie, pochowany został na cmentarzu Rakowickim. Był odznaczony m. in. austriackim Krzyżem Wojennym z mieczami i srebrnym Medalem za odwagę II kl., Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi, Krzyżem Walecznych (4-krotnie), Orderem Korony Rumunii, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi (2-krotnie), tytułem i odznaką Zasłużonego Działacza Kultury Fizycznej. Miasto Kraków i GTS «Wisła» uczciły pamięć R-a wystawieniem obelisku i nazwaniem jego imieniem ulicy w pobliżu stadionu przy ul. Reymonta.
Z małżeństwa z Lidią z domu Dudek (od roku 1937) R. dzieci nie miał.
Hałys J., Polska pitka nożna, almanach, Kr. (b. r. w.) s. 205, 206, 540; Porada Z., Starożytne i nowożytne igrzyska olimpijskie. Almanach, Kr. (b. r. w. ) s. 813; Sezonie otwórz się. Informator piłkarski na r. 1958, Kr. 1958 s. 83–4; Rocznik Oficerski, W. 1923, 1924 (występuje jako Reymann), 1928, 1932; – Chemicz S., Piłka nożna w okupowanym Krakowie, Kr. 1982, Głuszek Z., Polscy olimpijczycy, W. 1976 s. 210 (fot.) (błąd w dacie ur.); Kukulski J., Światowa piłka nożna, W. 1974 s. 310; Kukuła P. A., Piechurzy kutnowskiego pułku, Ł. 1977 s. 255; Mielech S., Gole, faule i ofsaidy, W. 1957 s. 132 (karykatura); 50-lecie Gwardia-Wisła 1906–1956, Kr. 1956; Radoń A., Piłka nożna w Polsce w latach 1921–1966, W. 1969 s. 250–1, 253–4; 70 lat GTS „Wisła” Kraków, Kr. [b. r. w.] 21–2 (fot.); 60 lat pod szczęśliwą gwiazdą, Kr. 1966 s. 32 (wspólna fot.), 61–2, 228 (wspólna fot.), 233 passim; Towarzystwo Sportowe „Wisła” w Krakowie w trzydziestolecie swego istnienia 1906–1936, Kr. 1936 passim (wspólna fot.); – Sprawozdanie dwudzieste szóste Dyrekcyi c. k. Gimnazjum III w Krakowie za r. szk. 1909, Kr. 1909; toż za l. 1910, 1911, Kr. 1910–11 (występuje jako Reymann); – „Dzien. Pol.” 1963 nr 87–90, 93; „Dzien. Pol. i Dzien. Żołnierza” 1963 nr z 4 V; „Gaz. Krak.” 1963 nr 87, 90; „Piłka Nożna” 1963 nr 6 s. 7 (fot.), 1979 nr 51/2 s. 6 (fot.); „Tempo” 1963 nr 15 s. 1 (fot.), 2; „Życie Warszawy” 1963 nr 88, 89, 1972 nr 311; – B. Akad. Wych. Fizycznego w Kr.: Lendzion W., Życie i działalność Henryka Reymana w zakresie sportu w latach 1897–1963, Kr. 1980 (mszp. pracy magisterskiej), Pleśniak M., Powstanie i działalność Ligi PZPN w Polsce w latach 1927–1939, Kr. 1901 (mszp. pracy magisterskiej), Sak K., Krakowscy olimpijczycy w latach 1924–1936, Kr. 1982 s. 23–7 (mszp. pracy magisterskiej); – Toporowicz K., Powstanie i działalność Krakowskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej w latach 1919–1958, Kr. 1960 passim (mszp. w posiadaniu autora); – Zbiory i informacje rodzinne siostrzeńca Janusza Tomaszewskiego z Kr. i żony, Lidii Reyman z Kr.
Kazimierz Toporowicz